Onderzoekers in Japan hebben een nieuw plantaardig plastic ontwikkeld dat volledig afbreekt in zeewater – zonder microplastics achter te laten. Deze doorbraak pakt een kritisch milieuprobleem aan, aangezien microplastics nu bijna elk ecosysteem op aarde vervuilen.
Het probleem met de huidige kunststoffen
Conventionele kunststoffen, afkomstig uit aardolie, blijven eeuwenlang in het milieu aanwezig. Zelfs zogenaamde ‘biologisch afbreekbare’ kunststoffen laten vaak microscopisch kleine fragmenten achter die zich ophopen in de voedselketen en in levende organismen. De Verenigde Naties erkenden deze crisis in 2022 met een voorgesteld Mondiaal Plastic Vervuilingsverdrag, maar de onderhandelingen liepen in 2025 vast, waardoor er geen bindende overeenkomst overbleef.
Deze mislukking onderstreept hoe urgent alternatieve oplossingen nodig zijn. Activistische groeperingen als Greenpeace benadrukken de wijdverbreide besmetting: microplastics zijn aangetroffen in menselijk voedsel, water en zelfs in het menselijk lichaam.
Hoe het nieuwe plastic werkt
Het nieuwe materiaal, carboxymethylcellulose supramoleculair plastic (CMCSP) genoemd, is gemaakt van cellulose – de meest voorkomende organische verbinding op aarde, die door de natuur wordt geproduceerd met een snelheid van een biljoen ton per jaar. Het onderzoeksteam onder leiding van Takuzo Aida van het Riken Center for Emergent Matter Science (CEMS) heeft deze natuurlijke substantie ontwikkeld tot een plastic dat de sterkte en flexibiliteit van traditionele plastics behoudt, maar volledig oplost in zeewater en andere natuurlijke omgevingen.
Dit is niet het eerste plastic op basis van cellulose, maar het is wel het eerste waarvan bewezen is dat het volledig afbreekt zonder schadelijke microplastics achter te laten. Het team heeft ook aangetoond dat het materiaal kan worden aangepast zodat het overeenkomt met de eigenschappen van conventionele kunststoffen, zonder dat dit ten koste gaat van de biologische afbreekbaarheid.
Implicaties in de echte wereld
De studie, gepubliceerd in het Journal of the American Chemical Society, bevestigt dat de technologie het conceptuele stadium voorbij gaat. Onderzoekers richten zich nu op het opschalen van de productie voor praktische toepassingen.
“De natuur produceert elk jaar ongeveer een biljoen ton cellulose. Van deze overvloedige natuurlijke substantie hebben we een flexibel maar toch sterk plastic materiaal gemaakt dat veilig afbreekt in de oceaan”, zegt professor Aida.
De uitvinding zou de plasticvervuiling drastisch kunnen verminderen, ecosystemen kunnen beschermen en een duurzaam alternatief kunnen bieden voor op fossiele brandstoffen gebaseerde kunststoffen. Het ontbreken van een mondiaal verdrag betekent dat dit soort innovatie nog belangrijker is voor de bescherming van de planeet.
